Waarom complimenten je ongemakkelijk maken (en wat dat zegt over je zelfbeeld)
Je bent in gesprek met iemand en je krijgt de volgende complimenten:
“Ik ben zó blij met jouw hulp.”
“Wat heb jij dit goed aangepakt.”
“Je straalt zoveel rust en vertrouwen uit.”
Waarop jij reageert met: “Aah wat lief.”
Je lacht en reageert bescheiden, maar diep vanbinnen voel je ongemak, twijfel of zelfs paniek. Deze blog is geen kritiek, maar een stap om jezelf beter te leren kennen.
Het gaat hier niet om ‘leren complimenten ontvangen’. Het gaat om iets diepers: wat maakt dat jij het niet kunt geloven, zelfs als je het keer op keer hoort?
Want het probleem is namelijk niet dat je geen waardering krijgt. Het probleem is dat jouw systeem die waardering niet kán toelaten.
Typische reacties op een compliment (als imposter gedachtes meespelen)
“Ach, dat viel wel mee hoor.”
“Ja maar het was teamwork.”
“Ik had gewoon geluk.”Ik deed maar wat.”
“Dankje… maar ik zag eigenlijk vooral wat beter kon.”
Of je maakt het compliment kleiner, zoals bij het klassieke voorbeeld dat iedereen kent: iemand zegt iets over je kleding:
“Haha thanks, was gewoon van de H&M in de sale.”
Het lijkt onschuldig, maar zodra het structureel wordt doe je jezelf telkens tekort.
Wat je doet, weerspiegelt wat je diep van binnen gelooft
Misschien lach je het weg, relativeer je het direct of wijs je de ander zijn gevoel subtiel af (oh joh, het stelde niets voor”). Of je gaat in je hoofd op zoek naar alle redenen waarom dit compliment niet klopt.
Je gedrag is vriendelijk. Maar je onderliggende overtuiging is hard: “ik ben dit niet waard.”
Hoe ontstaat dit gedrag?
Bij veel vrouwen met een sterk cv en een zwak zelfbeeld zie je dezelfde patronen:
Opvoeding: waardering kwam alleen na prestaties, dus je leerde: liefde = verdienen.
Schooltijd: complimenten werden gevolgd door druk (“nu moet je dit niveau wel behouden hè!”)
Carrière: je zat vaak in omgevingen waar kritiek scherper werd uitgesproken dan erkenning.
En dus leerde je: positieve feedback is tijdelijk, verdacht of voorwaardelijk.
Waarom weegt jouw negatieve zelfbeeld zwaarder dan alle positieve feedback?
Je systeem reageert niet alleen op woorden, maar op (gevoelde) veiligheid. Als waardering vroeger niet veilig voelde (te groot, te plots, te voorwaardelijk), dan blijft dat onbewust in je systeem hangen.
Zeker als je last hebt van Imposter-gedachten, gebeurt er dit: een compliment botst op een innerlijke overtuiging die veel dieper geworteld zit dan wat de ander zegt.
Je brein hoort dat je het goed hebt gedaan, terwijl je lijf denkt: “wacht maar, straks ontdekken ze dat ik niet goed genoeg ben.”
Waarom dit invloed heeft op je carrière of bedrijf
Een ongemakkelijk gevoel na een compliment is niet ‘erg’ tot het structureel wordt. Tot het je keuzes gaat beïnvloeden:
Je durft geen hogere tarieven te vragen
Je schuift promoties of zichtbaarheid voor je uit
Je neemt geen nieuwe projecten aan omdat je denkt: 'wat als ik het straks niet waarmaak?'
Je zegt “dankjewel”, maar voelt “Help, ze overschatten me”. En dat is zonde. Want je klanten zien je meerwaarde in. Maar jij nog niet.
Wat helpt wél?
Herken het patroon en breng het in kaart
Wanneer krijg je een compliment? Wat zeg je? Wat voel je? En wat doe je daarna? Dit hoeft niet heel uitgebreid te zijn, een lijstje in je notities is al genoeg. Als je het ziet, kun je er bewust op reageren.
Maak een ‘opname’ van je professionele zelfbeeld
Stel jezelf deze vraag: als een externe recruiter of klant jou zou pitchen, wat zouden ze dan zeggen? Schrijf dat op. Het helpt je brein om jouw waarde door een andere bril te zien.
Gebruik complimenten als feedback, niet als toetsing
In plaats van je af te vragen of het compliment 'waar' is, stel jezelf de vraag: 'Wat ziet deze persoon blijkbaar in mij dat ik zelf nog niet helemaal zie?' Daarmee zet je het compliment niet in twijfel, maar gebruik je het als informatie om je eigen blinde vlekken te verkennen.
Bouw aan een intern referentiekader
Als jouw zelfbeeld vooral wordt gevoed door externe erkenning, voelt alles onzeker. Richt je op terugkerende patronen: welke thema’s keren steeds terug in de waardering die je krijgt? Wat zegt dat over jouw kernkwaliteit? Die rode draad is vaak betrouwbaarder dan je laatste succesmoment.
Voeg kleine rituelen toe aan je dag
Een zin opschrijven, een succes post-it plakken, een voice memo inspreken; iets kleins dat jouw brein helpt om erkenning te verankeren. Niet omdat je jezelf moet overtuigen, maar omdat je systeem tijd nodig heeft om te wennen aan een nieuw verhaal.
Waarom dit je systeem helpt
Omdat het je leert: het ligt niet aan jouw prestaties, maar aan jouw binnenwereld. En die kun je leren kennen, verzachten en bijstellen. Zodat je successen niet alleen zichtbaar is, maar ook voelbaar wordt voor jezelf. En dat begint niet met harder je best doen. Maar met durven ontvangen.
Herken je dit bij jezelf? Doe de quiz en ontdek welk Imposter-patroon jouw zelfbeeld kleiner houdt dan nodig is. Vanaf daar kun je bouwen. Aan erkenning, rust en vertrouwen in wie je bent.
